Overdruk: wat en waarom
24 augustus 2017
Wat is overdruk?
Overdruk is een term uit de drukkerswereld. Grafisch vormgevers en DTP'ers die begrijpen hoe dit simpele proces precies in elkaar zit houden er rekening mee tijdens de ontwerpfase. Maar ook voor leken is het eenvoudig uit te leggen. Volg gerust even mee.
Full color drukwerk wordt opgebouwd uit 4 basiskleuren: Cyaan (blauw), Magenta (magenta), Yellow (geel) en Key-color (zwart). Nu weet je ook waar de afkorting CMYK voor staat.
Inkten - behalve de metaalkleuren zoals goud, zilver of dekwit - zijn transparant. Door puntjes inkt op en naast elkaar te vallen ontstaan er kleuren. Ons oog werkt ook mee aan dat proces. Bekijk de foto hiernaast maar eens.
Overprint Preview
Een rood vlak ontstaat door een geel vlak op een magenta te drukken. Werk je met een programma als Adobe InDesign, dan moet je manueel gaan aanduiden welke vlakken we willen 'overdrukken' en welke vlakken uitgespaard moeten worden.
In InDesign gebruik je daarvoor de functie 'Overprint Preview' via de tab 'View'
Attributes
Daarna duiden we via Window > Output > Atributes aan welke objecten precies een 'overprint fill' of 'stroke' krijgen.
Separations Preview
Via Window > Output > Separations Preview controleer je vervolgens hoe de verschillende objecten met elkaar reageren
Effect zonder overdruk
Creëer je in je ontwerp een magenta rechthoek met gele cirkel zonder overdruk, dan zul je in de preview merken dat de cirkel wordt uitgesneden in de rechthoek.
Effect met overdruk
Plaats je de cirkel echter in overdruk, dan merk je dat op de overlapping de kleuren mengen en dus rood kleuren. De rechthoek wordt nu dus niet langer uitgesneden door de cirkel.
Adobe Illustrator
Ook in Adobe Illustrator kun je in het tabblad View > Overprint Preview inschakelen.
Preview
En in het Window menu vind je de Atributes en Separation Preview terug.
Appearance
In het extra paneel Appearance heb je nog meer controle over een geselecteerd object.
Window > Atributes
> Appearance
> Separtions Preview
Wat is het nut van overdruk?
Een drukpers vervoert tegen hoge snelheid een flexibele drager zoals papier of folie. Daardoor ontstaan kleine verschuivingen tussen het aanbrengen van twee verschillende inkten. Dit wordt het registerverschil genoemd. Sparen we bijvoorbeeld blauwe tekst uit in een gele kader om geen groene tekst te krijgen, dan ontstaat er rond de blauwe tekst een witte lijn. Een voorbeeld daarvan zie je op de afbeelding hiernaast.
Natuurlijk bestaan er manieren om die witte lijn te vermijden, maar daarover meer in een volgende blogpost!
Geschreven door Jan
Senior Grafisch Vormgever
Mocht er een “De Slimste Mens ter Grafische Wereld” bestaan? Bingo! Jan zijn kennis van complexe druktechnieken maakt dat hij perfect kan inschatten wat technisch haalbaar is en wat niet, hij werkt snel en feilloos.